Од 12 октомври 2025 Европската унија започнува постепено воведување на системот за влез/излез (Entry/Exit System – EES), кој ги заменува печатите во пасош со електронска евиденција и биометриски проверки. Според ЕК, системот стартува на тој датум и се воведува фазно на надворешните граници на 29 земји од Шенген, со целосна примена предвидена до 10 април 2026.
За кого важи
EES се однесува на сите државјани на земји кои не се членки на ЕУ/Шенген и патуваат за краток престој (до 90 дена во 180 дена) – без разлика дали се визно ослободени или патуваат со краткорочна виза. Граѓаните на ЕУ и на Шенген-зоната не подлежат на системот.
Каде ќе се применува
Системот ќе функционира на сите надворешни гранични премини на 29 шенгенски земји (на пр. Грција, Бугарија, Австрија, Германија, Франција, Италија, Шпанија, Шведска, како и Исланд, Норвешка, Швајцарија и Лихтенштајн).
Како ќе функционира
При првото патување по стартот, патникот ќе помине регистрација: фотографирање, скенирање отпечатоци и читање податоци од патниот документ. На граничните премини ќе има киосци за самопослужување/штандови, а на следните патувања контролата ќе биде пократка, бидејќи податоците веќе се во системот. Децата под 12 години се изземени од давање отпечатоци.
Период на транзиција
Воведувањето е фазно од 12 октомври 2025 до 10 април 2026; во тој период на дел од премините може да се става и печат. По 10 април 2026 печатите се заменуваат со електронски записи насекаде.
Заштита на податоците
ЕУ посочува дека обработката и чувањето на податоците се во согласност со режимот за заштита на личните податоци (GDPR) и специјалните правила за системот.
Практично за патници од Северна Македонија
Министерствата и амбасадите во регионот веќе информираат дека од 12 октомври следуваат биометриски регистрации при прв влез во Шенген-зоната. Патниците да проверат важност на пасош, осигурување и доказ за престој/повраток, и да следат известувања на надлежните институции пред поаѓање.