Приватните превозници што опслужуваат дел од скопските линии најавија дека од понеделник ќе работат само прва смена, од 5 до 10 часот, поради неисплатен долг од ЈСП „Скопје“. На прес-конференција, сопственикот на „Јофи Бус“ Јовица Зафировски порача дека долгот кон трите оператори („Јофи Бус“, „Вестор Транс“, „Радос Компани“) изнесува околу 170 милиони денари, од кои 90 милиони се „доспеани“, а исплатите застојуваат „шест месеци“. „Ќе чекаме до понеделник — ако има уплата, ќе продолжиме да возиме,“ изјави Зафировски, наведувајќи дека во меѓувреме фирмите не можат да ги сервисираат обврските кон бензински пумпи и им се најавуваат извршители.
Директорот на ЈСП, Драги Кушовски, присуствуваше на истиот настан и го оспори износот. Според него, обврската кон приватните превозници е „околу 60 милиони денари“ и се исплаќа „согласно можностите“, со забелешка дека „недостаток на автобуси знаеме дека има“, но дека ЈСП ги пушта сите свои возила на располагање и дека приватниците треба да бидат „коректни кон граѓаните“. На ваквите тврдења приватниците возвратија дека последната исплата била симболична (по 300 илјади денари вчера, по 10 милиони пред пет недели за мартовски долг) и дека „не е точно“ оти долгот се намалува со темпо што овозможува нормално работење. Размената на ставови заврши без договор, со повик од двете страни да се „покажат уплатите“.
Напнатоста ескалира и на терен: возачи во приватните компании прашаа „дали некој би работел без плата шест месеци“, прозивајќи го менаџментот на ЈСП дека повторно „не плаќа редовно“, со предупредување дека скратениот режим од понеделник ќе создаде сериозни празнини во утринскиот и попладневниот шпиц ако не се најде итно финансиско решение. Реакцијата се надоврзува на минатогодишните кризи во скопскиот јавен превоз кога дефицитот на гориво, долговите и неисплатите доведоа до поретко возење и укинување дел од термини.
Што значи ова за патниците? Приватните оператори најавија намалување на капацитетот за околу 70% и возење „само прва смена“ со околу 30% од возилата, додека не се намири дел од долгот. Тоа ќе удри по линии што традиционално ги држат приватниците и ќе притисне дел од коридорите каде ЈСП веќе има недостиг од возен парк. Клучните последици, ако нема уплата до понеделник, ќе бидат редуцирани интервали, преполни автобуси во утринскиот шпиц и поголем притисок на сообраќајниците поради прелевање на патници кон автомобили и такси-превоз.
Финансискиот јаз останува нерешен и по јавните истапи. Разликата меѓу пријавениот долг (170 милиони денари) и бројката што ја наведува ЈСП (околу 60 милиони) сугерира потреба од јавно усогласување на салда, со датумски распоред на фактури, камати и извршени уплати. Во спротивно, секоја следна „корекција на возниот ред“ ќе се пренесе директно врз граѓаните, кои немаат инструмент да проверат кој е во право — компаниите или ЈСП. Во меѓувреме, од превозниците пристигна јасен рок: понеделник, 6 октомври 2025. Доколку нема поместување на сметките, ќе возат само од 5 до 10 часот, „сè до исплатата на долгот“.
Од управувачки аспект, кризата го отвора старото прашање: дали Градот и ЈСП имаат стандардизирана формула за плаќање на приватните километри (распон на цена/км, индексирање според гориво), како и механизам за контрола на квалитет (фреквенција, точност, техничка исправност) кој ја условува исплатата. Без транспарентни договори, јавноста гледа само последица: редуциран превоз. Практично, и ЈСП и приватниците ќе мораат да објават видлив календар на исплати и оперативен план за одржување на линиите, особено во шпиц-термините, за да се избегне колабирање на мрежата.
Додека трае препукувањето околу износите, патниците треба да планираат алтернативи за попладневниот превоз во првите денови од следната недела, да следат објави од ЈСП и Град Скопје и да се информираат за евентуални заменски возења на дел од линиите. Со оглед на утринската редукција по 10 часот, најпогодени ќе бидат работниците со сменска работа и студентите со распоред по 11 часот.