Вучиќ ја обвини Турција за кршење на Резолуцијата 1244

Српскиот претседател Александар Вучиќ ја обвини Турција дека со испорака на оружје за Косово ги крши меѓународното право и Резолуцијата 1244 и ја дестабилизира безбедноста на Западен Балкан. Обраќајќи се на социјалните мрежи и во српските медиуми, Вучиќ оцени дека Анкара „брутално ја прекршила Повелбата на ОН и 1244“ и дека со тоа „не сака стабилност во регионот“. Извештаи поврзани со неговата изјава пренесоа и тврдења за испорака на „илјадници“ таканаречени камиказе-дронови за Приштина, што Белград го нарече „тешко кршење на меѓународниот поредок“.

Косовските власти во изминатите години јавно објавуваа набавки на турски Bayraktar и друга опрема, како дел од пошироко јакнење на капацитетите на Косовските безбедносни сили (КБС). Во 2024 беше најавена и изградба на државна фабрика за муниција и лабораторија за дронови, а во минатото Анкара веќе испорачуваше беспилотни летала што предизвикаа негодување во Белград.

Официјална Турција традиционално аргументира дека поддржува стабилност и дека воено-техничката соработка со актери во регионот (вклучително и со Србија) е насочена кон модернизација и партнерства, а не кон ескалација. И покрај епизодите на тензии, Белград и Анкара периодично сигнализираа и интерес за индустриска соработка, па дури и можност за заедничко производство на дел од беспилотните системи.

Правниот спор околу Резолуцијата 1244 е сложен: Србија тврди дека секое вооружување на Косово ја подрива рамката од 1999 година и статусот под мисијата на ОН/КФОР; Приштина, пак, се повикува на сопствениот уставен и меѓународно-политички курс по 2008 година и на правото на самоодбрана во партнерство со сојузници. Дебатата за примената на Повелбата на ОН (чл. 2 и 51) во овој специфичен статусен контекст останува оспорувана меѓу меѓународноправните експерти.

Останува отворено прашањето колкав е точниот обем и видот на новите испораки: српските власти зборуваат за „илјадници“ камиказе-дронови, но независна, јавно проверлива потврда за бројките и спецификациите не е објавена од Анкара. Во секој случај, испораките на беспилотни системи за Косово се потврдени и порано, што веќе предизвика дипломатски потреси во регионалниот безбедносен екосистем.