Откако Светската здравствена организација, аспартамот (еден од најкористените вештачки засладувачи), го класифицираше како „можен канцероген за луѓето“, меѓународната организација Foodwatch, Француската лига против ракот и компанијата Yuka покренаа петиција за негова забрана. Петицијата беше испратена до Европската комисија и земјите-членки на ЕУ, со барање да се отстрани аспартамот од прехранбените производи „Нема повеќе време за губење“.
Претставничката на Foodwatch, Натача Чинготи, истакна дека непристапувањето на европските институции и влади во изминатата година и пол е неприфатливо.
„Адитив со толку многу потенцијални ризици нема место во нашата храна и пијалоци. Европските носители на одлуки мора да преземат мерки за да не заштитат“, изјави Чинготи.
Според коалицијата, аспартамот се наоѓа во повеќе од 2.500 производи во Европа, главно во пијалоците без шеќер: Coca-Cola Zero, Pepsi Max и Sprite Zero.
![](https://racin.mk/wp-content/uploads/2025/02/2080514.jpg?x12084)
Потрошувачите како двигатели на промена
Foodwatch ги здружи силите со апликацијата Yuka, која ги скенира бар-кодовите на производите за храна и убавина и го проценува нивното влијание врз здравјето
„Дури 95% од корисниците на Yuka рекоа дека престанале да купуваат производи што содржат контроверзни адитиви благодарение на апликацијата“, рече Џули Чапон, извршен директор на Yuka.
„Сега сакаме да ги поттикнеме потрошувачите за да станат клучен фактор за забрана на овој ризичен додаток“. Апликацијата моментално има 45 милиони корисници во Европа.
Повеќето Европејци ја поддржуваат забраната
Според истражувањето спроведено од Foodwatch во седум европски земји, 40% од Европејците редовно консумираат производи со аспартам, а највисоко ниво на потрошувачка е забележано во Шпанија, Белгија и Холандија. Во сите испитани земји, мнозинството граѓани поддржуваат забрана на аспартамот додека не се докаже неговата безбедност.
Што велат научниците?
Меѓународната агенција за истражување на ракот (IARC), дел од Светската здравствена организација, во јули 2023 година го класифицираше аспартамот како „можеби канцероген за луѓето“. Оваа ознака значи дека постојат ограничени докази кои го поврзуваат аспартамот со ракот кај луѓето и животните, особено со ракот на црниот дроб. IARC препорачува дневната доза на овој вештачки засладувач да не надминува 40 mg на килограм телесна тежина, што за возрасен од 70 килограми би значело околу 12 лименки незасладен пијалок дневно.