Skip to content
Повеќе од 200 поранешни амбасадори и високи дипломати од Европската унија денеска објавија јавно писмо со кое бараат итна акција во врска со израелската војна во Појасот Газа и, како што наведуваат, незаконските дејствија на Израел на Западниот Брег.
Ова е трет јавен повик на групата, но првпат отворено се повикуваат државите-членки на ЕУ да дејствуваат самостојно или во мали групи ако Унијата како целина продолжи со неодлучноста.
Писмото го потпишале вкупно 209 поранешни амбасадори, високи функционери и дипломати, меѓу кои 110 поранешни амбасадори, 25 поранешни директори на дипломатски оддели, и две високи имиња од дипломатската историја на ЕУ – Ален ле Роа, поранешен генерален секретар на Европската служба за надворешни работи, и Карло Тројан, поранешен генерален секретар на Европската комисија.
Во писмото се наведуваат девет можни дејствија што може да ги преземат државите-членки индивидуално:
- Суспензија на дозволите за извоз на оружје кон Израел.
- Забрана на трговија со стоки и услуги кои доаѓаат од израелски населби што се сметаат за нелегални според меѓународното право.
- Забрана за користење на европски дата-центри за складирање или обработка на податоци поврзани со израелски владини или комерцијални активности во окупираните територии.
- И други мерки за почитување на човековите права и меѓународното право.
Според Свен Кин фон Бургсдорф, поранешен претставник на ЕУ во палестинските територии и дел од иницијативниот одбор составен од шестмина поранешни дипломати, ова е резултат на сѐ поголемото незадоволство во институциите на ЕУ. „Луѓето велат: доста е. Ако 27-те држави не можат да постигнат консензус, тоа е предавство на вредностите што ЕУ ги промовира“, изјави тој.
Фон Бургсдорф посочи дека европските влади ја губат довербата, не само кај државите од глобалниот југ, туку и кај сопствените граѓани. Како пример ја наведе Германија – традиционален сојузник на Израел – каде анкетите покажуваат дека 80% од населението се спротивставува на израелските акции во Газа, а две третини бараат нивната влада да преземе конкретни мерки.
Овој притисок доаѓа по неуспешниот обид на крајот од јули да се суспендира учеството на Израел во научниот фонд Horizon Europe како реакција на воените дејствија во Газа. Иако тој предлог не помина, писмото ја отвора вратата за конкретни индивидуални потези на земјите-членки.
Во поврзана вест, најголемиот норвешки државен инвестициски фонд ја објави својата одлука да ја исклучи американската компанија Caterpillar, поради нејзината улога во уништувањето на палестинска сопственост со булдожери во Газа и на Западниот Брег.
„Нема сомнеж дека машините на Caterpillar се користат за масовни и систематски прекршувања на меѓународното хуманитарно право“, се вели во соопштението на независниот Совет за етика при фондот.
Со ова, Caterpillar стана првата голема американска компанија што е исклучена од фондот оваа година, иако претходно беа отстранети и над 20 израелски компании.
Од друга страна, холандската авиокомпанија KLM ќе ги обнови своите летови кон Израел од 28 септември, по прекин кој траеше од јуни годинава. Летовите на релација Тел Авив – Амстердам ќе се изведуваат со Boeing 737-900, а заради безбедносни причини ќе има заобиколување преку Ларнака (Кипар) за да се замени екипажот кој не сака да останува во Израел за време на активен конфликт.
KLM ја врати оваа рута по едногодишен прекин, но повторно ја суспендираше на 13 јуни по затворањето на израелскиот воздушен простор поради напади врз иранска инфраструктура.
Во време кога хуманитарната катастрофа во Газа продолжува, сè поголем број влијателни личности и институции во Европа бараат конкретни чекори. Писмото на поранешните дипломати може да биде клучен моментум за менување на пристапот на ЕУ кон израелско-палестинскиот конфликт – со или без консензус на сите 27 земји-членки.
