Skip to content
Европската агенција за хемикалии (ECHA) го прошири предлогот за ограничување на употребата на т.н. „вечни хемикалии“, PFAS супстанции, додавајќи осум нови индустрии во планот што би можел да резултира со најсеопфатната забрана за овие супстанции во светот, пренесува Euronews.
PFAS хемикалиите, првпат произведени во 1940-тите, се користат заради нивната отпорност на вода, маснотии и топлина, клучни својства во производи како нелепливи тави, водоотпорна облека, полупроводници и пена за гасење пожар. Но, нивната екстремна отпорност на разградување им го донесе прекарот „вечни хемикалии“.
Научните студии ги поврзуваат PFAS со сериозни здравствени проблеми, вклучувајќи заболувања на црниот дроб, хормонални нарушувања и одредени видови рак, што предизвика зголемена загриженост кај здравствените и еколошки регулатори.
Предлогот за забрана првично беше поднесен во јануари 2023 од пет земји: Данска, Германија, Холандија, Норвешка и Шведска, кои после јавна консултација со над 5.600 коментари, сега го проширија опфатот.
Нови засегнати сектори:
- Медицинска индустрија (пакување на лекови и фармацевтски помошни супстанции)
- Воена и експлозивна технологија
- Технички текстил
- Машинска индустрија, печатење и заптивање
Иако планот и натаму се стреми кон сеопфатна забрана, ECHA размислува и за поприлагодливи опции, вклучувајќи дозвола за користење PFAS во сектори како електроника, енергетика и транспорт, ако се докаже дека ризиците се контролирани.
Конечната цел е постепено повлекување на PFAS супстанци, со ограничени исклучоци за клучни сектори како здравство, одбрана и висока технологија, каде моментално не постојат алтернативи.
Оваа ревизија е дел од пошироката реформа на хемиската регулатива REACH, која Европската комисија ќе ја претстави во декември 2025. Промените ќе вклучуваат:
- Времено ограничена регистрација
- Обврска за ажурирање на досиејата
- Дигитални безбедносни листови
- Подобра примена и контрола
Додека забраната за PFAS во пената за гасење пожар веќе е активна, новите мерки се очекува да бидат историски чекор за европската хемиска регулатива.