Перински застана помеѓу ДИК и Собранието во обид да даде легитимитет на изборниот циклус

Министерот за локална самоуправа Златко Перински испрати порака за смирување на тензиите околу локалните избори во октомври: и без измените на Изборниот законик, процесот може да тече регуларно. Неговата изјава доаѓа во момент кога Државната изборна комисија (ДИК) усвои привремен правилник со кој независни кандидати можат да учествуваат со само два граѓански потписи, откако Собранието не успеа да ги изгласа законските измени.

Правилникот на ДИК отвори лавина реакции: дел од иницијативите од „независниот блок“ предупредија дека мерката важи само за овие избори и може да доведе до „тетратки“ наместо стандардни ливчиња, поради мноштво листи и имиња. ДИК го донесе актот со шест гласа „за“ и еден „против“.

Премиерот Христијан Мицкоски, пак, предупреди дека гласачкото ливче може да биде „седум–осум метри“ и дека, ако изборите пропаднат во некои општини, Владата ќе назначи повереници. Оценката за „километарски ливчиња“ ја повторија и други медиуми.

Аналитичарите прифаќаат дека постои ризик од злоупотреби и збунетост кај гласачите, но додаваат дека неисполнет цензус најмногу се очекува кај помали општини, а не во Скопје или поголемите градови.

Во позадина тлее и политички спор околу намалувањето на бројот на советници по пописот од 2021 – одлука што власта ја брани како законска обврска, а дел од опозицијата (ДУИ) ја квалификува како нарушување на правичното претставување. Перински оценува дека пред избори етничките теми се преценуваат и дека се креваат тензии каде што ги нема.

Клучниот тест за институциите сега е операционализацијата: дали општинските изборни комисии и печатниците ќе се снајдат со подолги листи (дизајн, печатење, пакување), дали ИТ-системите и бројачките процедури се прилагодени за многу независни листи, и дали ќе има навремена информираност на избирачите за да се избегне хаос на гласачките места. Крајниот рок за кандидатури е 13 септември, а првиот изборен круг – 19 октомври.

Во вакви околности, Перински фактички „стои помеѓу“ ДИК и Собранието – политички го амортизира правниот вакуум што го создаде неуспешната законска измена и му дава легитимитет на ад-хок решението на Комисијата. Доколку изборниот менаџмент функционира без системски дефекти, неговата прогноза дека ќе видиме „повеќе политички декор отколку суштински проблеми“ може да се покаже точна. Но, доколку ливчињата станат преголем логистички товар, вината ќе ја делат сите институции што дозволија последен-час регулација.