Skip to content
Според американското Министерство за финансии, кое ги контролира странските средства, Орце Камчев е личност која ја загрозува стабилноста на Западен Балкан преку корупција и други дестабилизирачки однесувања.
„Камчев ја злоупотребил својата положба, ангажирајќи се во коруптивни активности и спроведувајќи ја својата агенда на сметка на демократските институции и граѓаните на Северна Македонија“, изјави Брајан Нелсон, заменик министер за финансии.
Во официјалното соопштение се нагласува дека Камчев е вклучен во судскиот процес познат како „Парцели на Водно“ и „Империја“, појаснувајќи дека неговите активности започнале во 2000 година. Во овој период се обидувал да манипулира со правниот систем преку корупција.
Во многу случаи, Камчев го искористи своето влијание и богатство за да манипулира со правосудниот систем на Северна Македонија во своја полза. Камчев е директор на компанијата „Орка Холдинг“, основана во 1990 година од неговиот татко. Тој е косопственик на приватната болница „Систина“ во Скопје, но и на многу други бизниси. Санкциите вклучуваат замрзнување на сите негови имоти на американско тло, како и забрана на Камчев да има бизнис со американски субјекти.
Во 2022 година, за законски прекршувања и нарушување на демократијата во јавните институции, придружени со корупција, американската влада ги прогласи за нон грата и поранешниот премиер Никола Груевски и поранешниот директор на Управата за безбедност и контраразузнавање (УБК), Сашо Мијалков. На американската „црна листа“ е и поранешниот министер за внатрешни работи Љубе Бошкоски, екс пратеникот Џеват Адеми и неколку други лица.
Кои се косовските Срби на американската црна листа?
Милан Радоичиќ, Звонко и Жарко Веселиновиќ, Срѓан Вуловиќ, Желко и Андрија Бојиќ и Радуле Стевиќ – сите Срби од Косово – се ставени на списокот на санкции на Министерството за финансии на САД.
Според американското Министерство за финансии, Звонко Веселиновиќ е идентификуван како водач на Групата за организиран криминал и исто така како една од најозлогласените корупциски фигури во Косово. Неговата група е ангажирана во големи шеми за поткуп со безбедносни службеници, косовски и српски, кои го олеснуваат нелегалниот шверц на стоки, пари, наркотици и оружје меѓу Косово и Србија.
Милан Радоичиќ, потпретседател на најголемата српска партија во Косово – Србска листа, е исто така на списокот со санкции. Радоичиќ се поврзува со убиството на српскиот политичар на Косово, Оливер Ивановиќ. На списокот е и Желко Бојиќ, поранешен шеф на косовските полициски операции за север, кој исто така е поврзан со убиството на Ивановиќ, а по него трагаат косовските институции.
На списокот е и Марко Рошиќ обвинет во случајот за убиството на Оливер Ивановиќ. Меѓу нив е и Радуле Стевиќ, српски претприемач од северот, познат по тоа што добил многу тендери на косовските институции за различни инфраструктурни проекти на северот на Косово.
На списокот има и бројни компании од Србија и Косово, кои се поврзани со некои од горенаведените. Меѓу нив има многу фирми кои се поврзани со Звонко Веселиновиќ, како што се: „Доли Бел“ од Белград, фирмата за продажба на возила „Цивија комерц“ од Шабац, градежната компанија „ИНКОП“ од Ќуприја, бетонската компанија „Алексинац“, продавницата „Призма“ од Митровица и други. На списокот е и фирмата „Доо Рад“ на Радуле Стевиќ во Звечан, како и неколку фирми на Милан Радосавлевиќ и Синиша Неделковиќ. На списокот на санкции, објавен, има и неколку лица поврзани со криминални организации во Ел Салвадор.
Според веб-страницата на американското Министерство за финансии, Канцеларијата за контрола на странски средства управува и спроведува економски и трговски санкции врз основа на надворешната политика и националната безбедност на САД.
Санкциите се применуваат против странски земји и режими, терористи, меѓународни шверцери на дрога и оние кои се вклучени во активности поврзани со трговија на оружје за масовно уништување и други закани за националната безбедност, надворешната политика или економијата на Соединетите Држави.
„Камчевците“ од Албанија на американската црна листа
На листата на лица под санкции од САД, се и две големи имиња од Албанија. Заедно со Сали Бериша, Том Доши, Адриатик Љалал и Ванѓуш Дако, нон грата се прогласени и поранешниот пратеник Аќиф Ракипи и бизнисменот Или Ндроќи.
Кој е Или Ндроќи?
Ндроќи е сопственик на компанијата ОРА, чиј дел е телевизијата Ора и Канал 1. Познат и како Џемаил Пасмачиу, Или Ндроќи има проблематично минато и е под истрага на специјален суд против корупција и организиран криминал – СПАК поради вмешаност во разни криминални активности и за вложување неоправдани пари во бизнисите што ги поседува. СПАК дури процени дека се работи за точно 3 милиони евра, кои Ндроќи не може да ги оправда врз основа на личните примања.
Ндроќи има сомнително минато и во текот на 90-тите. Дури и во 1998 година, тој беше уапсен во Турција и беше под истрага за трговија со дрога, а во Италија во 2015 година. Албанската правда дури се сомнева дека имотот стекнат од оваа активност бил искористен за создавање на богатството што денес го поседува Ндроќи. Тој беше и почесен конзул на Мексико во Албанија. Како бизнисмен бил дел од Американската и британската стопанска комора во Албанија. Ндроќи беше цел на албанската правда во текот на 2020 и 2021 година. Албанската држава заплени значајни средства под изговор за криминални активности.
Кој е Аќиф Ракипи?
На црната листа на Американците е и поранешниот пратеник од градот Елбасан, Аќиф Ракипи. Американците оценуваат дека истиот има штетно влијание врз политичките процеси во Албанија. Во 2013 година, Ракипи беше избран за пратеник во округот Елбасан под амблемот на партијата Правда, интеграција и единство. Политички се зацврсти уште повеќе во 2017 година кога во Елбасан доби 18 отсто од гласовите, што се претвори во два мандата од три што оваа партија ги доби на изборите пред 5 години. Како и Ндроќи, и Ракипи е осомничен за криминално минато.
Во Италија пријавил лажни имиња како Скендер Ејирбегај и Куста Мина, каде што е кривично гонет за кривично дело примање украдена стока. Тој го загуби мандатот како пратеник во 2018 година како резултат на законот за декриминализација. Ракипи го загуби мандатот затоа што не се изјасни за оваа епизода во формуларот за самопријавување.
Тој кога бил пратеник има пријавено големо богатство, кое како што вели го купил од своите приходи додека работел надвор од Албанија. Стан од 162 м2, вреден 5 милиони леки, два стана во Драч од над 90 илјади евра и готовина во банки од 210 илјади евра, 20 илјади евра во кеш, како и два автомобила од 45 илјади евра и 26 илјади евра.
Сопственик е и на компанијата Никел-Мајне ДООЕЛ, која се занимава со екстракција, преработка, увоз и извоз на минерали. Но Ракипи е сопственик и на фирмата Ал-Фи шпк која поседува објекти за спортски активности, теретана, фитнес и кафе бар. Тој и Ндроќи, според Канцеларијата за контрола на странски средства (ОФАС) на Министерството за финансии на САД, ја дестабилизирале стабилноста на регионот со нивните криминални активности и корупција.
„Камчевците“ на Република Српска
Американската влада ги санкционираше и Драган Станковиќ, директор на Републиканската управа за правни геодетски и имотни работи на Република Српска, Осман Мехмедагиќ Осмица, поранешен директор на Агенцијата за разузнавање и безбедност (ОБА) на Босна и Херцеговина и Един Гачан, познат како Тито. Станковиќ беше на листата поради законот за државна сопственост, Османагиќ беше осуден за корупција, а Гачанин за криминални активности.
Зошто е санкциониран Станковиќ?
Станковиќ се најде на црната листа поради попречување или закана за спроведување на Дејтонскиот договор. Во образложението на одлуката, се вели дека Станковиќ, како вршител на должноста директор, а подоцна и директор на Управата за геодетски и имотно правни работи на Република Српска, ја водел агенцијата одговорна за Законот за недвижности и дека директно го доведува во прашање уставниот поредок на БиХ, и го поткопувал Дејтонскиот мировен договор.
Зошто Османагиќ е санкциониран?
– Во службено својство на генерален директор на Агенцијата за разузнавање и безбедност на БиХ, државјанин на БиХ, Осман „Осмица“ Мехмедагиќ ја злоупотребил државната телекомуникациска компанија во корист на Партијата за демократска акција (СДА), една од најголемите политички партии во БиХ, се вели во извештајот.
Зошто е санкциониран Гачанин?
Един Гачанин е еден од најуспешните дилери на дрога во светот. По потекло од Сараево, Гачанин е водач на картелот „Тито и Дино“, во кој се членови на неговото семејство и пријатели од БиХ. Покрај трговија со наркотици во повеќе земји, картелот Гачанин е вклучен во перење пари и е тесно поврзан со Групата за организиран криминал Кинахан, транснационална криминална организација претходно санкционирана од ОФАЦ врз основа на Е.О. 13581, изменет и дополнет од Е.О. 13863, поради нејзината улога како значајна транснационална криминална организација.
Ибраими: По нон-грата на олигархците треба веднаш да им се замрзе имотот
Црната листа не е доволна и нема некое големо влијание врз олигарсите на Балканот, односно во Северна Македонија, вели Селим Ибраими од Институтот за безбедносни и развојни студии, коментирајќи ја американската црна листа.
Според него, нон-грата се однесува само за влез во САД и е ограничена мерка.
„По прогласувањето на нон-грата, земјата или релевантните органи на државата каде што олигархијата е прогласена за нон-грата треба веднаш да започнат со замрзнување на имотот на поединци и покренување на правни процедури. Само преземањето првични мерки од страна на државата би имало реални и директни ефекти. Во спротивно, не може да се бори против корупцијата на дистанца. Важно е, по САД, истиот став да го задржат и земјите од ЕУ. Балканските држави и Северна Македонија имаат некои антикорупциски закони, останува само нивно спроведување и почеток на конкретна активност“, изјави Ибраими за Фронтлајн.
Тој истакна дека надворешниот притисок треба да продолжи се додека балканските држави не почнат да преземаат конкретни чекори.
„Во спротивно може да се случи некои да се најдат на црната листа, а истиот политичар или олигарх се уште е слободен да продолжи со својата дејност и да биде активен во политиката. Сериозни чекори со помош на странците. Верувам дека борбата против корупцијата може да даде резултати. Другите стратегии можат да бидат фарса и ништо повеќе“, подвлече тој.
Дестан Јонузи
Извор: Frontline
