Skip to content
По изборите на 8 мај во Северна Македонија, Грција ќе одлучи кога ќе ги донесе трите меморандуми за разбирање од Преспанскиот договор потпишан во 2018 година, што се уште чекаат да бидат ратификувани, пишува агенцијата ИБНА.
Според грчки дипломатски извори, меморандумите зависат од спроведувањето, па напоменуваат дека тоа не зависи само од едната, туку и од другата страна, додавајќи дека е потребно почитување на Договорот од Преспа.
Ова покажува дека Атина го чека резултатот од парламентарните избори во Северна Македонија за да ги ратификува меморандумите во Парламентот, иако самата не го почитува Договорот од Преспа со тоа што не ги ратификуваше досега, а бара од другата страна да се држи до потпишаното.
Очигледно, оценува ИБНА, ратификацијата ќе зависи од тоа дали националистичката ВМРО-ДПМНЕ, која се противи на Договорот од Преспа, ќе излезе како победник од изборите, дали ќе успее да формира влада и дали ќе го спроведе Договорот како што е предвидено. Ова е опасен развој на настаните не само за Договорот од Преспа, туку и за билатералните односи меѓу двете земји, со нов циклус на тензии поради неподготвеноста на Атина да ги ратификува меморандумите за разбирање.
Договорот од Преспа не може да се замени со друг договор и не може да биде отповикан. Неговите одредби се правно обврзувачки за двете страни според меѓународното право и остануваат во сила на неодредено време.
Партијата Нова демократија предводена од Кирјакос Мицотакис, како опозиција, остро се спротивставуваше на Договорот од Преспа, одржувајќи митинзи против употребата на името Македонија од соседната земја, а ги обвини за предавство оние кои гласаа за него. Се разбира, кога Нова демократија дојде на власт во 2019 година, не само што го прифати договорот и го спроведе, туку премиерот Киријакос Мицотакис приватно се сретна со премиерите Зоран Заев и Димитар Ковачевски, ветувајќи дека ќе и помогне на Северна Македонија на нејзиниот евроатлантски пат.
Една од црните точки во имплементацијата на договорот беше нератификувањето на трите меморандуми за соработка кои произлегуваат од Договорот од Преспа, а кои се однесуваат на соработка за евроинтеграција, за воени и економски прашања. Причината што пет години владата на Нова демократија не ги донесе и ратификуваше меморандумите за разбирање беа внатрепартиските реакции што тие ќе ги предизвикаа, а кои можеа да го дестабилизираат владиното мнозинство. Но, освен нератификувањето на меморандумите за разбирање, владата на Кирјакос Мицотакис занемари и други прашања како што се комисиите за учебници и трговски марки, кои во моментов се неактивни.
И Нова демократија и ВМРО-ДПМНЕ припаѓаат на европската групација на Народната партија (ЕПП) и на ист начин и со иста реторика реагираа на Договорот од Преспа. Единствената разлика меѓу двете „сестрински“ партии околу договорот беше што Нова демократија не го прифати терминот Македонија, а ВМРО-ДПМНЕ не го прифати терминот Северна.
Се разбира, занемарувањето во спроведувањето на Договорот од Преспа не може да го поништи, како што е експлицитно наведено во договорот. Дури и да победи ВМРО-ДПМНЕ и да формира влада во Северна Македонија, нема да може еднострано да го укине договорот без нов договор со Нова демократија. Ова се чини невозможно бидејќи Нова демократија би морала да го прифати барањето на ВМРО-ДПМНЕ да се отстрани Северна и да се остави името на државата како „Република Македонија“, нешто што очигледно партијата на Кирјакос Мицотакис на ниту еден начин нема да го прифати, бидејќи не сакаше употреба на терминот.
Така, станува јасно дека прашањето за името и Договорот од Преспа ќе ги користи ВМРО-ДПМНЕ за време на изборната кампања, а може да биде ставено на дневен ред на европските избори во Грција од Нова демократија доколку националистичката партија победи во Северна Македонија. на 8 мај.
Сепак, неподготвеноста на Нова демократија целосно да го почитува Договорот од Преспа, со газење на нејзината внатрешна опозиција, го отвора патот на екстремната десница масовно да се придвижи десно од неолибералната партија, коментира ИБНА.
