Уставниот суд ќе ја преиспитува „пензионерската поделба“: спорни се зголемувањата што ги нема за дијаспората

Уставниот суд поведе постапка за оценување на уставноста и законитоста на измените на Законот за пензиското и инвалидско осигурување со кои пензионерите што живеат во странство не го добија зголемувањето од 2.500 денари од март годинава и се исклучени од најавените покачувања од по 1.000 денари во септември 2025 и март 2026. Пред судот пристигнале три иницијативи што ја оспоруваат ваквата одредба како неуставна, дискриминаторска и спротивна на принципот на еднаквост.

Во првата иницијатива, Љубомир Сандевски тврди дека државата со измените ускратува стекнато право и воведува неоснована поделба по географски принцип без уставна основа. Во втората, Илија Ивановски оспорува токму формулацијата дека покачувањата важат само за корисници на кои пензијата им се исплаќа во Република Северна Македонија, што, според него, создава правна нееднаквост и индиректна дискриминација. Третата иницијатива, на Темелко Ристевски, наведува повреда на член 9 (еднаквост), член 27 (слобода на движење) и член 35 (социјална заштита) од Уставот.

Од Фондот за пензиско и инвалидско осигурување појаснуваат дека исплатите се вршат строго по закон и потсетуваат: пензионерите што живеат во странство го добиле првото покачување од 2.500 денари во септември 2024, но со подоцнежните измени не им следуваат зголемувањата планирани за 2025 и 2026. Фондот додава дека нема дискреционо право да прави разлика меѓу корисниците и дека ќе постапи по секоја одлука на Уставниот суд.

Што следува и што значи тоа за пензионерите во странство

Уставниот суд, по прибирање мислења и обработка на предметот, може:

• да поведе постапка и евентуално да ја поништи спорната одредба;
• да прекине поступка ако утврди дека нема повреда;
• или да донесе привремена мерка (доколку оцени дека може да настане тешко отстранлива штета).

Доколку одредбата се укине како неуставна, ќе се отвори прашањето за еднаков третман при идните зголемувања и за начинот на надомест за веќе пропуштените износи. До тогаш, важи постојниот режим — зголемувањата се исплаќаат само на пензионерите чија пензија се исплаќа во земјава.