Прв академски час во Македонија, бруцошите воздржани за својата иднина

Со свечени настани во Скопје и низ земјата денеска официјално започна академската 2025/26 година. На платото пред споменикот на св. Кирил и Методиј на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ (УКИМ) се обрати министерката за образование и наука Весна Јаневска, која порача дека институциите се насочени кон подобрување на квалитетот на домашното високо образование и поголема поврзаност со пазарот на труд. Првиот академски час се одржа и на други факултети и универзитети, со информативни сесии за новата генерација и практични упатства за студиските обврски и студентските сервиси.

Иако првиот ден традиционално носи возбуда, дел од бруцошите влегоа воздржано, пред сѐ поради прашањата за квалитетот на наставата и праксата, сместувањето во студентските домови, трошоците на студирањето и перспективите по дипломирањето. Универзитетските раководства и МОН најавуваат мерки за стандард на студирањето и за поинтензивна соработка со компаниите и јавниот сектор во делот на практичната настава, менторствата и вработливоста.

Годинава универзитетските конкурси нудат значителен приемен капацитет. На УКИМ стартните квоти изнесуваат околу 9.700 места (државна квота, кофинансирање и вонредни студии), што го задржува универзитетот како главен приемен центар во државата. Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип објави нешто над 4.000 места, „Св. Климент Охридски“ – Битола нешто над 2.300, Државниот универзитет во Тетово над 3.400, Универзитетот за информатички науки и технологии „Св. Апостол Павле“ во Охрид околу 300, а Универзитетот „Мајка Тереза“ во Скопје околу 2.000 места.

Разговорите со бруцошите на првиот ден ја потврдуваат поделбата меѓу очекувањата и резервите: студиите по информатика, инженерство и здравствени науки остануваат најатрактивни поради јасно видливата побарувачка, додека дел од општествено-хуманистичките програми се соочуваат со потреба од посилни врски со работодавачите и поактивни програми за пракса. Деканатите најавуваат интерни ревизии на курикулумите и нови партнерства со индустријата, како и проширени можности за академска мобилност.

Практичниот дел од првиот академски ден беше посветен на ориентацијата: запознавање со студентските електронски сервиси, библиотеките и лабораториите, студентските домови и мензите, како и информирање за стипендии, кредити и социјална поддршка. Универзитетите посочија дека известувањата за преостанати места по прв, втор и трет уписен рок ќе се објавуваат на нивните веб-страници и огласни табли, со прецизни рокови и листи на потребна документација. Дел од институциите најавија и дополнителни отворени денови за бруцошите и родителите, со цел да се намали неизвесноста околу изборот на насоки и административните постапки.

Во поширокиот контекст, академската година започнува во време на нагласени очекувања од високото образование – да даде поизразени резултати во однос на квалитетот, применливите вештини и вработливоста. Раководствата на универзитетите и МОН најавуваат дека токму во текот на 2025/26 ќе се мереат напредокот и резултатите од ветените подобрувања, што ќе биде клучно за довербата на оваа генерација студенти.