Нападот во студиото на „Инфомакс“ ја оголи кревката безбедност на новинарите

Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ) најостро го осуди бруталниот напад во студиото на „Инфомакс“, што се случи за време на емитување програма во живо, со оценка дека овој инцидент е директна закана за медиумските слободи и за правото на јавноста да биде информирана. Според ЗНМ, тоа не е само напад врз конкретен новинар или редакција, туку аларм дека безбедноста на медиумските работници останува под сериозен знак прашалник.

Инцидентот се случил доцна вечерта, додека во живо се емитувал подкастот „Тешки муабети“. Според сведочењата од редакцијата, непознато лице пристигнало со такси пред „Инфомакс“, почнало агресивно да удира и да тропа на влезната врата, која била заклучена и обезбедена со шифра, а потоа насилно ја скршило и влегло во дворот. Во обид да провери што се случува, еден од новинарите излегол од студиото, по што напаѓачот продолжил кон друг дел од објектот, скршил уште една врата и се обидел да влезе во просторијата каде што се снима емисијата, со што програмата била насилно прекината.

Новинарите сведочат дека лицето упатувало тешки навреди и директни закани по живот, а насилното упаѓање довело до тоа тие да не можат да си ја вршат професионалната должност – да ја продолжат емисијата и да информираат. ЗНМ во својот став потсетува дека ваквото однесување не е „обичен инцидент“, туку сериозен напад со потенцијално тешки последици по физичката и психолошката безбедност на новинарите и на останатите вработени во редакцијата.

Здружението подвлекува и правна димензија: со последните измени на Кривичниот законик, секој напад врз новинар или медиумски работник при извршување на професионални задачи е третирано како сериозно кривично дело. Во конкретниот случај, однесувањето на напаѓачот – насилен упад, кршење инвентар и прекин на програмата – може да биде квалификувано и под член 382 од Кривичниот законик, „Спречување службено лице во вршење службено дејствие“, со казна до три години затвор. Со тоа, законски е потврдено она што новинарите одамна го предупредуваат: дека нападот врз нив, на терен или во студио, е напад врз јавниот интерес.

ЗНМ соопшти дека е во постојана комуникација со Министерството за внатрешни работи и со Основното јавно обвинителство и побара брза, ефикасна и целосна истрага, со најстрога санкција за сторителот. Здружението укажува дека институциите се веќе обврзани – и со закон и со меѓународните стандарди – да гарантираат безбедна средина за работа на медиумите, во која нападите не остануваат без последици и не се релативизираат како „изолирани случаи“.

Во реакцијата се потсетува дека секој физички напад, упад во студио или уништување на опрема не е само пресметка со неистомисленик, туку директен обид да се замолчи критичкиот глас. Нападот врз новинар или снимател, како што наведува ЗНМ, е напаѓање на правото на јавноста да знае – а тоа право е темел на секое демократско општество. Затоа, случајот со „Инфомакс“ се чита и како тест: колку институциите навистина се подготвени да ја бранат слободата на медиумите во пракса, а не само во соопштенија и стратешки документи.

Нападот во живо, пред очи на гледачите и со прекин на програмата, дополнително ја засилува перцепцијата дека медиумската безбедност е ранлива, дури и во формално затворени и контролирани простори како студио. Уште повеќе, тој доаѓа во година во која новинарските организации веќе алармираа за координирани онлајн кампањи на вознемирување и за политички притисоци врз истата редакција, што на случајот му дава континуитет, а не го остава во рамки на еднократен испад.

ЗНМ најавува дека ќе продолжи да го следи случајот и да реагира секогаш кога безбедноста на новинарите е загрозена. Но, пораката што ја испраќа овој напад оди подалеку од едно соопштение: дека секоја скршена врата, секое насилно упаѓање во редакција и секој прекин на емисија поради физички напад, е потсетник колку лесно слободата на медиумите може да биде исфрлена од релативно апстрактна тема – во многу конкретно прашање на лична безбедност.