Дискусија во Европскиот парламент: Западен Балкан мора да го искористи геополитичкиот момент

Земјите од Западен Балкан мора да го искористат геополитичкиот момент на отвореност на Европската Унија за проширување за да се приближат до членството, но неопходно е и усогласување со вредностите на ЕУ, членките на Европската Унија, порачаа денеска пратениците во Европскиот парламент (ЕП) во дебатата за самитот ЕУ – Западен Балкан.

Претставниците на шесторката од Западен Балкан во Брисел се среќаваат со лидерите на ЕУ, а теми на самитот од кој треба да произлезе заедничка декларација, како што е најавено, ќе бидат зајакнување на соработката преку Европскиот план за раст, продлабочување на политичката соработка, градење економски основи за иднината и соработка во борбата против илегалната миграција, корупцијата и организираниот криминал.

Пред почетокот на Самитот, европратениците во Стразбур разговараа за очекувањата од таа средба.

Хрватскиот пратеник од редовите на социјалистите и демократите и делегат на ЕП за Србија, Тонино Пицула, рече дека „проширувањето е повторно „мејнстрим““, но дека е нанесена штета на европскиот кредибилитет од недостигот на конзистентност и посебни интереси на некои членки, пренесува Хина.

Пицула смета дека инвестициите и инфраструктурните проекти се добредојдени, но целите на ЕУ за регионот не мора да бидат само економско приближување и заеднички пазар, туку и зајакнување на демократските вредности.

Хрватскиот член на Европската народна партија (ЕПП) Давор Иво Штир (ХДЗ) ја истакна значајната геополитичка важност на проширувањето на Унијата на југоисток од Европа.

„Како што одговоривме на руската агресија врз Украина со храбра стратешка одлука, давајќи им статус на кандидат за Украина, Молдавија и Грузија, истото стратешко размислување треба да не води во нашиот пристап кон Западен Балкан“, рече тој.

Штир, како и другите хрватски пратеници, смета дека проширувањето мора да се заснова на индивидуалните заслуги на кандидатите, но дека не смее да се занемарат „пошироките геополитички импликации“.

„Земјите-кандидатки мора да ја искористат можноста за обновениот процес на проширување, да ги забрзаат реформите, да ги подобрат меѓусебните односи, да го почитуваат владеењето на правото и да се усогласат со европската надворешна и безбедносна политика“, рече тој.

Штир додаде дека ЕУ мора на тие земји да им ги обезбеди придобивките од членството уште пред самата интеграција, на пример преку средства од планот за раст или со укинување на роаминг во тие земји.

Пратеничката од ЕПП Жељана Зовко (ХДЗ) рече дека „една земја од Западен Балкан мора да влезе во ЕУ“ за време на овој мандат на европските институции, а која е таа, додаде таа, „лидерите сами ќе одлучат преку нивните напорите и реформските процеси“.

На искористување на моментот повика и Гордан Босанац, пратеник од редовите на Зелените.

„Притиснете ги носителите на одлуки во вашите земји да спроведат реформи бидејќи без разлика во кој момент, тие нема да бидат занемарени“, рече тој.

Босанецот нагласи дека ЕУ треба да престане со своите грешки, како што е „неконтролираната глад за литиум“ што доведе до отпор на некои граѓани кон ЕУ.

Својот говор го заврши изразувајќи ја својата поддршка за студентите во Србија кои ги блокираат факултетите во знак на протест поради реакцијата на властите за смртоносното уривање на настрешница во Нови Сад.

Тие се „голема инспирација за европскиот пат“, рече тој.

По хрватските пратеници очекувано најактивни во дискусијата биле и претставниците на Словенија, пренесува Хина и додава дека за трагедијата во Нови Сад и за протестите што следеле зборувал и Владимир Пребилиќ, член на Партијата на зелените.

Тој рече дека одговорните за тие смртни случаи мора да бидат изведени пред лицето на правдата, зборуваше за предупредувањата на Амнести интернешнал за уапсени активисти и шпионажа на граѓани.

„Како земја кандидат, Србија мора да се усогласи со нашите принципи на демократија и владеење на правото и да престане со незаконската употреба на такви инструменти“, рече тој.

Пратеникот на ЕПП, Матеј Тонин, изрази загриженост бидејќи во некои земји-членки на ЕУ нема доволна поддршка за проширувањето.

Поранешниот словенечки премиер, сега пратеник на либералите, Марјан Шарец, и честиташе на Црна Гора за неодамнешното затворање на три поглавја од преговорите, што го опиша како „голем успех“.

Сепак, тој нагласи дека земјите од Западен Балкан предолго чекаат за членство и дека Европа „премалку прави за тој регион“.

„Во последниот состав не отидовме доволно далеку и ќе жалиме ако Унијата не се прошири во овој мандат“, рече тој и ја повика ЕУ „да направи се“ за да им помогне на оние кои водат во интеграцијата, и политичарите од Западен Балкан да „избегнат сеење раздор“.