Грчкиот премиер вети дека ќе го истражи скандалот со „лажна“ измама на земјоделци вредна 290 милиони евра

Киријакос Мицотакис формира работна група за наводна измама со земјоделските фондови на ЕУ, по оставката на пет високи функционери.

Грчкиот премиер вети дека ќе открие како шемата со лажни барања за субвенции од ЕУ можела да функционира неоткриена во земјата со години, прифаќајќи дека скандалот ја разоткрил „несоодветноста на државата“ во справувањето со корупцијата.

Соочен со откритијата дека „лажни“ земјоделци ги измамиле европските земјоделски фондови во износ од околу 290 милиони евра (249 милиони фунти), Киријакос Мицотакис изјави во понеделникот дека ќе биде формирана специјална работна група за „навремено и исцрпно“ истражување на нелегалните плаќања.

Овој широко распространет скандал веќе доведе до оставка на пет високи владини функционери. Еден од нив е министерот за миграција, Макис Воридис – поранешен активист на крајната десница и истакната фигура во владејачката партија Нова демократија – кој беше министер за земјоделство во времето кога, како што се тврди, шемата била активна.

Во редок обид за контрола на штетата, Мицотакис ги призна слабостите на државниот апарат кои, според него, мора да се надминат. „Несоодветноста на државата е очигледна“, рече тој. „Клиентелизмот [политичкото покровителство] не може да биде моделот според кој функционираме.“

Шемата, во која наводно биле поднесени стотици лажни барања за субвенции од лица кои се претставувале како сопственици на пасишта и земјоделско земјиште, се спроведувала во период од пет години, почнувајќи од 2017 година. Таа била откриена од Канцеларијата на европскиот јавен обвинител (EPPO), со седиште во Луксембург, која ја започнала истрагата во 2021 година.

Средствата биле распределувани од државната агенција за субвенции, OPEKEPE, која во меѓувреме е распуштена.

Во понеделникот, премиерот им порача на членовите на својот кабинет дека од новата работна група се очекува брза акција. „Очекувам брзи резултати. Ќе ги истражиме случаите веднаш и темелно, во согласност со домашното и европското законодавство. Бидејќи OPEKEPE не ја заврши својата работа, државата ќе ја преземе целосната одговорност“, рече тој.

Скандалот е опишан како „една од најголемите измами во земјоделството во последните години“, според Политико, кое проценува дека нелегално доделените средства можеле да достигнат и до 45 милиони евра (38,6 милиони фунти) годишно. Злоупотребата била толку голема што граѓани без никаква врска со земјоделството, вклучително и адвокат од Атина, аплицирале за помош. Некои се претставувале како сопственици на фиктивни имоти, а други тврделе дека се одгледувачи на добиток – иако не биле.

Службениците кои се обиделе да ги пријават неправилностите биле дискредитирани, деградирани или отстранети од раководни позиции. OPEKEPE во последните пет години имала дури шест различни претседатели.

Откритијата ја разгневија јавноста и се случуваат во период на сè поголемо незадоволство од политичката елита, која многумина ја сметаат за неефикасна, недостапна и корумпирана. Анкета на MRB спроведена минатата недела покажа дека дури 74,5 % од Грците веруваат дека министри се директно вмешани во скандалот.

„Иако е позитивно што конечно овој апсцес се расчистува, не ја красат нашата земја околностите – бидејќи расчистувањето доаѓа по иницијатива на европскиот обвинител“, изјави Максимос Чаракопулос, пратеник од владејачката партија и претставник на земјоделскиот регион Лариса.

За Мицотакис – водечка фигура на европската централна десница, кој во 2023 година обезбеди втор мандат со убедлива победа – скандалот претставува не само срам, туку и потенцијална политичка закана.

Значаен дел од лажните пријави за субвенции биле поднесени на неговиот роден Крит, каде што политичкото семејство на премиерот традиционално има силно влијание.

Европски дипломати со седиште во Атина изјавија дека Мицотакис ризикува да ја изгуби моралната предност што му е неопходна за ефикасно управување, доколку не постапи брзо. „Овој скандал е толку сериозен што мора да дејствува решително“, рече еден дипломат. „Неговиот тон и постапки покажуваат дека е свесен дека ова гниење мора да се разоткрие.“