Skip to content
Европската комисија им ја претстави на земјите-членки конструкцијата за т.н. „репарациски заем“ за Украина, вреден до 140 милијарди евра, заснован на руските суверени средства замрзнати во ЕУ. Планот се темели на готовинскиот „пот“ што се формира во Euroclear во Брисел од имобилизираните резерви на Руската централна банка — околу 176 милијарди евра, со очекувани уште 10 милијарди во наредните години. Средствата би се трансферирале до Комисијата, која на Украина би ѝ издала бескаматен заем во транши, а договорно обврзани инвестиции на Euroclear би обезбедиле рекапитализација на префрлената сума. Концептот е осмислен да избегне директна конфискација, која ЕК ја оценува како правно недозволива.
Вкупната рамка е 185 милијарди евра, од кои 45 милијарди би оделе за поддршка на веќе постоечкиот кредитен инструмент на Г7 што се финансира од „неочекуваните добивки“ на замрзнатите средства; со преносот на готовината, тие добивки би престанале да се генерираат. Предвидено е активите да останат замрзнати сè додека Русија не ја прекине агресијата и не ја обештети Украина — од тие идни обештетувања Киев би го враќал заемот кон ЕК, по што Euroclear би се намирил, а потоа и Русија.
За правна предвидливост, Комисијата предлага активирање на т.н. „пасарела“ за пролонгирање на санкциите со квалификувано мнозинство наместо со едногласност, но и самата пасарела бара едногласна согласност на 27-те. Претходни иницијативи во овој правец ги блокираше Унгарија, што остава политички ризик за целата операција. Euroclear предупреди дека секое решение мора да ги почитува начелата на имунитет на државен имот и заштита на сопственички права за да не се наруши довербата на финансиските пазари.
Реакциите во ЕУ се поделени. Германскиот канцелар Фридрих Мерц јавно ја поддржа сумата од 140 милијарди евра и порача дека средствата треба да се користат исклучиво за воена опрема за Украина. Францускиот претседател Емануел Макрон, пак, повторно се изјасни против конфискација на суверени средства, повикувајќи се на кредибилитетот и меѓународното право — термин што Комисијата намерно го избегнува и во овој предлог.
