Skip to content
Европа се соочува со потенцијална нова енергетска криза додека зимата се приближува, со зголемени цени на природниот гас и растечка неизвесност околу енергетските резерви. Референтните цени на гасот бележат раст, што укажува на загриженост за доволноста на залихите и побарувачката во услови на пониски температури. Иако моменталните резерви на гас се високи, со капацитет на складирање исполнет до 95%, пониските температури во првите недели на ноември веќе го зголемија повлекувањето на гасот од складиштата за околу 4%, според податоците од Гас Инфраструктура Европа.
Според д-р Јусеф Алшамари, претседател на Лондонскиот колеџ за енергетска економија, и покрај моменталната стабилност во снабдувањето, зголемената побарувачка за греење и електрична енергија би можела значително да ги намали резервите до пролетта. Алшамари предвидува дека нивоата на складирање би можеле да паднат под 50% оваа зима, што ќе бара интензивно дополнување на залихите во текот на следната година. Ова сценарио, заедно со постуденото време, ќе ги одржи цените на гасот на високо ниво во споредба со претходната зима.
Геополитичките тензии дополнително ја влошуваат ситуацијата. Конфликтите меѓу САД и Русија, прекините во испораката на руски гас за Европа и неизвесноста околу продолжувањето на договорот за транзит на руски гас преку Украина создаваат дополнителен притисок врз пазарите. Откажувањето на испораките преку клучни гасоводи може да го зголеми увозот на течен природен гас (ЛНГ), што исто така би предизвикало повисоки цени. Санкциите кон Русија, кои го таргетираат приходот од енергетскиот извоз, дополнително ја комплицираат енергетската стабилност, особено за земјите од Централна Европа кои сè уште се потпираат на рускиот гас.
Паралелно со овие предизвици, обновливите извори на енергија бележат значителен напредок, но не се доволни за целосно надминување на кризата. Уделот на обновливата енергија во производството на електрична енергија во ЕУ достигна 44,7%, додека употребата на фосилни горива опадна. Сепак, според Алшамари, целосно потпирање на обновливите извори не е изводливо, особено во услови на зголемена побарувачка за енергија и нестабилни пазари. Нуклеарната енергија и диверзификацијата на енергетските извори се клучни долгорочни решенија за намалување на зависноста од странски увоз на енергија.
Енергетските кризи од минатото ја научија Европа на важноста од подобрување на енергетската ефикасност и повторно активирање на традиционалните енергетски извори. Сепак, оваа зима носи поголеми предизвици поради непредвидливите геополитички фактори и продолжената неизвесност во снабдувањето. Пазарните услови веќе покажуваат знаци на притисок, со зголемени цени на гасот и потенцијални последици врз индустриското производство, особено во Германија, која продолжува да се бори со економските последици од претходните енергетски кризи.
Европа мора брзо да реагира за да обезбеди стабилност во снабдувањето, да го диверзифицира енергетскиот микс и да инвестира во нови технологии, бидејќи се очекува ценовниот притисок врз домаќинствата и индустријата да продолжи и во наредните месеци.
