Кој е „најбезбеден“ во Европа?

Шпанија често се претставува како една од најбезбедните земји во светот. Министерот за правда Феликс Болањос, бранејќи ја владината политика, неодамна изјави дека земјата има „едни од највисоките оценки за јавна безбедност во светот“. Проверката на најрелевантните индикатори покажува: Шпанија навистина е безбедна во глобален контекст, но врвот на европската листа го држат други држави.

Во најцитираниот сложен индекс – Global Peace Index 2025 на Институтот за економија и мир (IEP) – Исланд повторно е најмирната и, по метриката на индексот, „најбезбедна“ земја во светот. По него следат Ирска, Австрија, Нов Зеланд и Швајцарија, при што осум од десетте првопласирани се европски држави. Шпанија е на 25 место во светот, стабилна и високо рангирана глобално, но не и во самиот европски врв.

Кога безбедноста се мери со „тврд“ исход како намерни убиства, податоците на Евростат потврдуваат дека Европа во целина е регион со екстремно ниски стапки. Во најновите сетови, Луксембург е меѓу земјите со најниска стапка по жител, а Западна/Северна Европа рутински бележат ниски вредности – слика што ја поддржува тезата дека континентот, статистички гледано, е безбеден. Шпанија се вбројува меѓу земјите со ниска стапка на убиства, иако не е прва на листата.

Сосема поинаква е димензијата на перцепирана локална (не)безбедност – дел од модулот за квалитет на живот на Евростат. Во анкетата за 2023 година, Хрватска, Литванија и Полска имаат најнизок удел жители што пријавуваат криминал/насилство/вандализам во маалото; на спротивниот крај е Грција. Овој показател не е исто што и криминалност, но покажува како се чувствуваат граѓаните во секојдневието – и тука Шпанија не е на европскиот врв, иако останува во „безбедниот блок“.

Има и предупредувања: брифинг на Истражната служба на Европскиот парламент (EPRS) годинава нотира раст на насилството поврзано со организиран криминал – пофреквентно, понасилно и поевидентно, особено околу транспортни јазли и транзитни рути. Европските институции веќе воведуваат правни и оперативни алатки за да го пресретнат трендот, но ова е потсетник дека „европската безбедност“ не е статична категорија.

Ако прашувате која е „најбезбедна“ земја во Европа на сложениот индекс – тоа е Исланд.