Кон романот „Се чини, сѐ уште постои љубов“ од Тина Иванова: Брутално романтична и длабоко интимна исповед за една „забранета“ љубов

Говор на промоцијата* на романот „Се чини, сѐ уште постои љубов“ од Тина Иванова, 16 декември 2023.

ЏАБИР ДЕРАЛА

„На денешен ден ти си родена, правејќи го светот подобро место за сите луге“ – напишал еден од протагонистите во овој роман, Дениал, по повод роденденот на главната јунакиња во книгата, Ана.

Денеска овде ќе го кажам истото за оваа книга, со благодарност до Авторката, Тина Иванова, што ја напиша оваа книга. Со ова дело, светот станува барем малку подобар отколку што беше пред тоа. Наспроти сите тешки состојби и животни ситуации за кои Авторката пишува и прекрасно пее во книгата.

Оваа книга, со леснотија, преминува од еден во друг свет, од едно плато на постоењето на друго, од една димензија во друга.

Се работи за една истовремено брутално романтична и длабоко интимна исповед, за една човечка судбина, а воедно и жестока критика на општеството. За едно неуко, насилничко и исплашено општество, заробено од себе и во себе.

Во оваа книга, Авторката ги открива најдлабоките чувства на една жена, докрај, без калкулации, без кокетирање и донекаде – со краен фатализам. Нема ниту трошка резерва во опишувањето на животните ситуации, душевните состојби и духовните пловидби по немирното море на мислите и сознанијата. Тоа е живот што со вриеж излегува и блика од страниците на книгата, и сведочи за болката што може да ја предизвикаат луѓето.

Оваа книга е како патничка торба во рацете на одметнат научник, во случајов Авторката Иванова. Таа ја отвора таа тешка и преполна торба пред вас и, еден по еден, ги вади сопствените внатрешни органи и ги става на маса пред вас. И ви вели:

– Повелете, јадете. Ова сум јас. Но ова сте и вие!

Може да се каже дека оваа книга е ангажирана, но по интензитетот на пораките во неа, ги надминува и „најславните“ борци, промотори, носители на одлуки и креатори на политики во најодговорните сфери во општеството и политиката. Мултикултурализмот и интеркултурализмот денеска добија важно дело над кое треба секој да се замисли и од кое треба да се извлечат поуки.

Во било која земја, не само кај нас, оние што ја сакаат слободата на изборот лишен од ограничувањата што ги наметнува конзервативната средина – поднесуваат трагична жртва секој ден од својот живот. Истовремено, тоа се луѓето што го движат општеството напред. Иронично. И точно. Овој роман е сведоштво за иронијата и трагичната состојба на светот.

Зошто овој книжевен потфат на Иванова е драгоцен и вреден, за разлика од бескрајната низа анализи, изјави и соопштенија на „невладините фолиранти“ и политичари?

Затоа што оваа книга зборува за една носителка на тешко животно бреме, која бескомпромисно го живее животот, носејќи го товарот на сета тегобност и неволјите што ги носат незнаењето и неразбирањето; и со сета трагедија што ја носи самото знаење, односно сознанието.

Реков дека ова е брутално романтична сторија, не затоа што Авторката така сакала да го доживееме ова дело, туку затоа што животот кој храбро одлучила да го изнесе пред нас, внатрешноста на духот, длабочините во кои навлегува, се брутални и романтични истовремено. Авторката, со невообичаена храброст, оди докрај, со сета искреност, со сета тежина на доживувањето на нештата во животот и во смртта. И за тоа, мора да ѝ се честита со истиот бурен аплауз, како и за бравурозниот литерарен израз.

Читајќи ја книгата, ќе забележите дека таа во себе содржи еден мрачен, егзистенцијалистички тон што ги придружува сите настани опишани во книгата; еден бавен швенк преку непрегледноста и истовремено конечноста на животот низ кој минуваме, обоен со сенките на еден бескраен скандинавски самрак, придружен со нотите на Голдберговите варијации на Бах.

Дозволете, без да бидам спојлер, да споделам еден цитат од книгата:

„Ова наше општество е создадено да оцрнува, лугето овде имаат чуден порив да покажуваат кон некого со прст, имаат потреба да обвинуваат, да пукаат со негативни рафали, ама, за мене беше тоа разбирливо со оглед на социјалната и економската, па и образовната свест на овој наш, напатен сам од себе, народ. Често, скоро секогаш, мешаните бракови и врски, врзуването на луѓе од различни етнички припадности овде, на овој наш простор, било придружено со „вресоци” од грди зборови.“

И благодарам на авторката што ме покани да говорам на промоцијата на нејзината книга.

* Промоцијата се одржа на 16 декември 2023 во клубот „Аудиокултура“. На промоцијата настапија и двајцата извонредни пијанисти Дино Имери и Дуња Иванова. Тина Иванова е авторка на повеќе книжевни дела, за кои е добитничка на неколку значајни награди. Ова е нејзин втор роман.