Контаминираните јагоди се од Албанија, тврди српското министерство – експерт објасни како опасниот пестицид „останал“ на јагодите

Белгија издаде предупредување дека пронашла форманат во замрзнати јагоди од Србија, објави веб-страницата на Европскиот систем за брзо предупредување и известување за храна (RASFF). Како што е наведено, консумирањето на овие замрзнати јагоди може да претставува сериозен ризик за здравјето на луѓето.

Станува збор за инсектицид што се користи за контрола на разни инсекти и грини, главно на овошни култури. Како може да остане на јагодите и колку е опасен, објасни за Euronews Serbia Бранимир Јованчиќевиќ, редовен професор на Факултетот за хемија, Универзитет во Белград, раководител на Одделот за применета хемија и еколошка хемија.

Како што вели тој, форматанат хидрохлоридот е всушност инсектицид или акарицид. Тој додава дека станува збор за соединенија кои всушност се неизбежни во развојот на земјоделски производ.

„Тие се додаваат во сите фази од развојот, но со цврста индикација дека нивното разградување, што обично е процес на хидролиза, мора да биде завршено пред да се собере овошјето. Значи, можеби таков пестицид или некој друг пестицид ќе биде додаден повеќе пати за време на развојот на растението, бидејќи полуживотот на таквите пестициди е краток. Тие се мерат во денови, пет, шест или седум дена. Може да се додадат еднаш, потоа втор пат, па трет пат. Тие ќе го направат она што треба да го направат за време на нивното постоење. Значи, тие ќе ги уништат сите тие несакани паразити, но во времето на бербата, тие не смеат да бидат во самиот производ. Значи, тој период на распаѓање наречен период на повлекување мора да биде завршен“, вели тој.

Професорот објаснува дека пестицидот мора да се разгради бидејќи самиот по себе е од таква структура што може да биде токсичен, може да биде канцероген, може да биде мутаген – зависи од пестицидот.

„Мора да почекате да се распадне. Најчесто во процесот на хидролиза, поретко во процесите на фотолиза, бидејќи производите на распаѓање потоа се оние што повеќе не се токсични. И тогаш имаме овошје со нетоксично соединение на него. Во минатото, првенствено во втората половина на 20 век, се користеле таканаречени долготрајни органски загадувачи. Тоа се перзистентни органски загадувачи, хемикалии кои долго време останувале во животната средина и долго време биле во нивната оригинална состојба. И затоа биле забранети според конвенцијата од 2004 година. Сега филозофијата на употреба на пестициди е променета. Сега се користат оние пестициди кои релативно брзо се распаѓаат, но, ве потсетувам уште еднаш, строго е забрането да се бере овошјето пред хидролизата, процесот на распаѓање е завршен, а особено е забрането повторно да се прска готовиот производ со таков пестицид откако ќе се собере“, нагласува тој.

Како што додава, проценува дека во овој случај овошјето било замрзнато пред да заврши процесот на хидролиза.

Српското министерство за земјоделство, шумарство и водостопанство соопшти дека замрзнатите јагоди во кои е откриено присуство на активната супстанца форманат над дозволените граници не се произведени во Србија, туку се увезени од Албанија.

Како што е наведено, Србија беше известена преку системот RASFF дека примероците од пратка замрзнати јагоди со потекло од Србија, извезени од Словенија, содржеа остатоци од форматанат во количини што ги надминуваат максимално дозволените.

Сепак, инспекцијата утврди дека предметната пратка потекнува од Албанија. Замрзнатите јагоди беа увезени во Србија на 2 јуни 2024 година, во количина од 19.913 килограми. Лабораториска анализа беше спроведена при увозот, со која се потврди дека производите се во согласност со важечките прописи.