Skip to content
Данска го повика на итни разговори највисокиот американски дипломат во Копенхаген, откако националниот јавен сервис DR објави дека најмалку тројца американски државјани поврзани со претседателот Доналд Трамп воделе прикриени „операции за влијание“ во Гренланд со цел оддалечување од Данска и приближување кон САД. Министерот за надворешни работи Ларс Локе Расмусен порача дека секое мешање во внатрешните работи на Кралството е „неприфатливо“.
Според наводите, лицата во изминатиот период воспоставиле мрежи со локални политичари, бизнисмени и општествени лидери, правеле списоци на потенцијални сојузници и критичари и собирале приказни што би ја прикажале Данска во негативно светло во американските медиуми. DR не ги објавува имињата, а засега не е јасно дали делувале по директни инструкции од Белата куќа или автономно.
Копенхаген реагираше веднаш по објавувањето: американскиот вршител на должност на работите е повикан во МНР, а властите порачаа дека формално мешање во политиката на Гренланд би било кршење на меѓународните правила и удар врз сојузничките односи. Повеќе мејнстрим медиуми потврдуваат дека данските служби идентификувале најмалку тројца инволвирани, со оценка дека активностите имале за цел да поттикнат отпор кон данското управување.
Реакции дојдоа и од гренландската политичка сцена: претставничката Аја Хемниц (Aaja Chemnitz) и претходно јавно предупредуваше на пропагандни притисоци и порача дека „на Гренланд му припаѓа одлуката за сопствената иднина“, ставајќи акцент на партнерство со САД, а не на инструментализација.
Ова не е прв индикатор за засилен американски интерес – и контроверзи – околу островот. Во мај Данска веќе го повика американскиот дипломат по информации за зголемени активности на американските служби во Гренланд; случајот се надоврза на долгогодишните стратешки амбиции на Вашингтон во Арктикот, вклучително и базата Питуфик и интересот за енергетски и рудни ресурси.
Иако Белата куќа засега не коментира, сигналот од Копенхаген е јасен: „Алијансите не се терен за прикриени операции против автономијата на партнерите“. Во следните денови се очекува дипломатско разјаснување и можни дополнителни мерки, додека DR најавува нови детали од истрагата на данските служби.
Контекст: Гренланд е автономен дел од Кралството Данска и клучна точка во арктичката безбедносна архитектура. Американскиот интерес за островот – драматично исплива во 2019 со идејата за купување – повторно е на насловните страници, но овојпат низ призмата на образец на неформален притисок и влијание.