На Марс се појави нова трага од антички живот

Роверот „Персеверанс“ на НАСА откри необични минерални траги во формацијата „Брајт Ејнџел“ на западниот раб од кратерот Језеро, во долот Неретва Валис – древен речен канал што некогаш го хранел марсовското езеро. Во стреловидна карпа, неформално наречена „Чејава фолс“, камерите забележале темни „семки од афион“ и прстенести „дамки на леопард“, а инструментите регистрирале органски јаглерод, железо, фосфор и сулфур. Најважно: научниците пријавуваат знаци на вивианит (железен фосфат) и грејгит (железен сулфид) — минерали што на Земјата често се формираат преку процеси на размена на електрони кои се во сржта на живите системи.

„Без разлика на нивното потекло, ова е мошне различна хемија од сè што сме виделе во последниве 20–25 години истражување на Марс,“ вели Џоел Хуровиц, геонаучник од Универзитетот Стоуни Брук и водечки истражувач на студијата. Тој додава дека и ако реакциите се покажат како небилошки, можат да откријат „пребиолошка хемија за која досега не сме размислувале“, но и да послужат како потсетник дека абиотичните процеси умеат да имитираат сигнали на живот — потенцијални лажни позитиви за биознаци.

Редокс реакциите, појаснува коавторот Мајк Тајс (Тексас А&М), се клучни бидејќи во студени средини природно се одвиваат бавно, а живите организми ги „забрзуваат“ со ензими и ја извлекуваат нивната енергија. Детекцијата на редокс „потпис“ во антички карпи на Марс затоа е стратегија за трагање по минат живот — особено кога се гледаат брзини на формирање што тешко се објаснуваат само со неорганска хемија. „Гледаме први насоки“, додава Тајс, „доволни за да планираме нови целни мерења врз реални карпи и минерали.“

Истражувачкиот тим веќе извадил јадрен примерок од „Чејава фолс“ и го складирал за потенцијално носење на Земјата. Најпосакуваните тестови би биле изотопски споредби на железо, сулфур и јаглерод помеѓу оригиналниот каловит седимент и поново кристализираните вивианит и грејгит — разлики во изотопските односи можат да бидат дијагностички за биолошко учество во редокс процесите. Но иднината на програмата Mars Sample Return е неизвесна поради доцнења, надминати трошоци и буџетски притисоци во САД.