Сирија ја одбележува првата годишнина од падот на Асад

Сирија денес ја одбележува првата годишнина од соборувањето на поранешниот претседател Башар ал-Асад, додека земјата, изнемоштена од повеќегодишната војна, се соочува со политичка нестабилност, меѓуетнички тензии и огромни потреби за обнова.

Централната прослава е закажана на плоштадот Омејад во Дамаск, каде што граѓаните веќе неколку дена се собираат, а се очекуваат и воени паради и официјални манифестации низ повеќе градови.

Година од бегството на Асад и преземањето на власта од Шара
Башар ал-Асад пред една година побегна во Русија откако бунтовничките сили, предводени од сегашниот претседател Ахмед ал-Шара, го презедоа Дамаск.

Шара утрото ја одбележа годишнината со молитва во Џамијата на Омејадите, облечен во воена униформа како симбол на победничката кампања на неговата група Хаџат Тахрир ал-Шам. Тој вети дека ќе изгради „праведна и силна Сирија“ и се обврза на нов политички систем кој ќе ја замени репресивната држава од времето на Асад.

Радикални промени во надворешната политика
Од доаѓањето на власт, Шара го смени геополитичкиот курс на земјата: воспостави односи со САД, доби поддршка од Турција и земјите од Заливот и се оддалечи од традиционалните сојузници на Асад, Русија и Иран. Најголем дел од западните санкции веќе се повлечени.

Сепак, и покрај ветувањата за инклузивна држава, стотици лица загинаа во насилство, што создаде нови раселувања и недоверба кај етничките и верските малцинства. Курдската администрација на североистокот забрани јавни собири поради безбедносни закани, но го честиташе јубилејот. Истовремено, Друзите во јужната провинција Свејда продолжуваат да бараат поголема автономија по жестоките судири во јули.

Планови за транзициски период од четири години
Шара на форум во Катар порача дека „Сирија денес ги живее своите најдобри времиња“, иако насилството не е запрено. Тој најави дека транзицискиот период ќе трае уште четири години, за да се воспостават институции, нов устав и услови за избори.

Според привремениот устав од март, претседателот има широки овластувања. Во октомври беа одржани неформални избори за нов парламент со 210 места, но Шара сè уште треба да назначи една третина од пратениците.

Падот на Асад го означи крајот на 54-годишната владејачка доминација на алевитската фамилија Асад во Сирија.

Хуманитарната криза останува алармантна
Од почетокот на конфликтот во 2011 година, загинаа стотици илјади луѓе, а милиони беа протерани. Според УНХЦР, околу 1,2 милиони бегалци се вратиле во Сирија по падот на Асад, покрај речиси два милиона внатрешно раселени лица. Но, намалувањето на хуманитарната помош би можело да го забави процесот на враќање.

Сириската централна банка проценува дека враќањето на околу 1,5 милиони луѓе веќе има позитивно влијание врз економијата, но според Канцеларијата на ООН за координација на хуманитарни прашања, повеќе од 16,5 милиони луѓе и понатаму зависат од помош.